Piłka nożna to jedna z najpopularniejszych dyscyplin sportowych na świecie, rozgrywana na profesjonalnym i amatorskim poziomie. Gra toczy się pomiędzy dwiema drużynami, z których każda składa się z jedenastu zawodników, w tym bramkarza. Celem meczu jest zdobycie większej liczby bramek niż przeciwnik w określonym czasie, który standardowo wynosi 90 minut (dwie połowy po 45 minut). W niektórych rozgrywkach, w przypadku remisu, możliwa jest dogrywka, a także rzuty karne.
Zasady gry w piłkę nożną są określone przez Międzynarodową Radę Piłkarską (IFAB) i obowiązują na całym świecie. Wśród kluczowych przepisów znajduje się zakaz dotykania piłki ręką przez zawodników z pola (z wyjątkiem bramkarza w obrębie jego pola karnego), reguła spalonego oraz przepisy dotyczące fauli i rzutów wolnych. Mecz sędziuje arbiter główny, wspierany przez sędziów bocznych i system VAR (w niektórych rozgrywkach), który pomaga w podejmowaniu kluczowych decyzji.
Czas gry
Boisko i jego oznaczenia
Boisko do piłki nożnej ma określone wymiary. Długość boiska wynosi od 90 do 120 metrów, a szerokość od 45 do 90 metrów. Linie boczne wyznaczają granice gry, a linie bramkowe są umiejscowione na końcach boiska. Na boisku znajdują się ważne strefy:
- Pole karne – obszar wokół bramki, gdzie bramkarz może łapać piłkę rękami, a przewinienia mogą skutkować rzutem karnym.
- Pole bramkowe – mniejszy prostokąt przed bramką, z którego wykonywane są np. wykopy bramkarza.
- Linia środkowa – dzieli boisko na dwie równe połowy.
- Koło środkowe – miejsce rozpoczynania gry po każdym golu oraz na początku połowy.
- Punkty wykonywania rzutów rożnych i karnych – oznaczone na rogach i w polu karnym.
Zasady gry
Spalone
Przepis o spalonym jest jednym z najbardziej najmniej zrozumianych elementów gry. Zawodnik znajduje się na spalonym, jeśli w momencie podania piłki znajduje się bliżej linii bramkowej przeciwnika niż przedostatni zawodnik drużyny przeciwnej (ostatni nie licząc bramkarza), chyba że otrzyma piłkę na swojej połowie boiska. Sędziowie asystenci oraz system VAR pomagają w ocenie pozycji spalonej.
Rzuty wolne i karne
Rzuty wolne są jedną z podstawowych form wznowienia gry po przewinieniu, takim jak faul, zagranie piłki ręką czy niebezpieczne zachowanie zawodnika. Są one przyznawane drużynie poszkodowanej i mogą mieć duży wpływ na przebieg meczu, zwłaszcza gdy są wykonywane w pobliżu pola karnego przeciwnika.
Wyróżniamy dwa rodzaje rzutów wolnych:
- Bezpośrednie – pozwalają na bezpośrednie oddanie strzału na bramkę bez konieczności kontaktu piłki z innym zawodnikiem. Jeżeli piłka trafi bezpośrednio do bramki przeciwnika, gol zostaje uznany.
- Pośrednie – wymagają, aby przed zdobyciem bramki piłka dotknęła innego zawodnika. Oznacza to, że zawodnik wykonujący rzut pośredni nie może strzelać bezpośrednio na bramkę, lecz musi podać piłkę do partnera z drużyny. Rzuty pośrednie są stosowane m.in. w przypadku gry niebezpiecznej, podania do bramkarza nogą, którego ten następnie złapie w ręce, czy po błędzie technicznym bramkarza.
Rzut karny to szczególny rodzaj stałego fragmentu gry, który jest przyznawany, gdy drużyna broniąca popełni przewinienie we własnym polu karnym, np. sfauluje przeciwnika lub zagra piłkę ręką. Karny wykonywany jest z odległości 11 metrów od bramki, a jedynym zawodnikiem, który może próbować go obronić, jest bramkarz. W momencie strzału wszyscy inni zawodnicy muszą znajdować się poza polem karnym.
Rzuty rożne i auty
Rzut rożny jest przyznawany drużynie atakującej, gdy piłka całkowicie przekroczy linię końcową na lewo lub prawo od bramki, a ostatnim zawodnikiem, który jej dotknął, był gracz drużyny broniącej. Rzut rożny wykonywany jest z narożnika boiska, a piłka musi zostać ustawiona w obrębie wyznaczonego łuku.
Rzut z autu następuje, gdy piłka całkowicie przekroczy linię boczną boiska. Wykonuje go drużyna, która nie dotknęła piłki jako ostatnia przed jej opuszczeniem boiska. Zawodnik wykonujący aut musi przestrzegać kilku zasad:
- Piłka musi być wyrzucona oburącz, zza głowy.
- Obie stopy muszą dotykać ziemi i znajdować się na lub poza linią boczną.
Wrzut musi być wykonany z miejsca, w którym piłka opuściła boisko. - Rzut z autu nie może być wykorzystany do bezpośredniego zdobycia bramki – jeśli piłka wpadnie do bramki przeciwnika bez wcześniejszego kontaktu z innym zawodnikiem, gol nie zostaje uznany.
Jesteś ambitnym sportowcem i chcesz podnieść swoje umiejętności? Otrzymuj cotygodniową dawkę porad, które pomogą Ci osiągnąć cele! Zapisz się do naszego programu już dziś!
Faule i kartki
Sędzia może ukarać zawodników za przewinienia, takie jak niebezpieczna gra, wchodzenie w kontakt z przeciwnikiem, nieprzepisowe zatrzymanie piłki ręką czy niesportowe zachowanie. System kar obejmuje:
Żółta kartka – ostrzeżenie dla zawodnika; dwie żółte kartki równa się czerwona.
Czerwona kartka – oznacza wykluczenie zawodnika z gry, drużyna gra w osłabieniu.
Zmiany zawodników
Podsumowanie
Często zadawane pytania: Zasady gry w piłkę nożną
Co to jest spalony?
Spalony ma miejsce, gdy zawodnik w momencie podania znajduje się bliżej bramki przeciwnika niż przedostatni zawodnik drużyny przeciwnej (lub ostatni licząc bramkarza) i bierze aktywny udział w akcji. Celem tej zasady jest unikanie „czajenia się” na piłkę blisko bramki przeciwnika.
Kiedy sędzia może przerwać mecz?
Sędzia może zakończyć lub przerwać mecz wcześniej w przypadku niekorzystnych warunków atmosferycznych (np. burza, obfite opady śniegu), zamieszek na trybunach, poważnej kontuzji zawodnika wymagającej długiej interwencji medycznej, a także w innych nadzwyczajnych okolicznościach.
