Co to jest NBA? To najlepsza i najbardziej prestiżowa liga koszykówki na świecie. NBA, czyli National Basketball Association, powstała w USA, ale od 1995 roku dołączyły do niej również drużyny z Kanady. Początkowo były to Toronto Raptors i Vancouver Grizzlies, ale obecnie w lidze został już tylko zespół z Toronto, ponieważ Grizzlies przenieśli się z Kolumbii Brytyjskiej do Memphis w Tennessee.
W NBA gra się o trofeum Larry’ego O’Briena – nagrodę dla mistrza ligi. Liga jest podzielona na dwie konferencje: Wschodnią i Zachodnią, po 15 drużyn każda. Dodatkowo każda konferencja podzielona jest na 3 dywizje (razem 6), a każda z nich ma po 5 drużyn. Młodzi zawodnicy mogą dostać się do NBA przez Draft, gdzie co roku w 2 rundach po 30 wyborów wybieranych jest 60 najlepszych młodych koszykarzy z całego świata
Sezon zasadniczy składa się na 82 mecze – ale nie według systemu „każdy z każdym” jak gra większość lig świata. Zespoły częściej grają z rywalami ze swojej dywizji lub konferencji. Historycznie 8 najlepszych drużyn z każdej konferencji awansowały do playoffs, ale od 2020 roku wprowadzono turniej play-in, w którym drużyny z miejsc 7–10 w każdej konferencji walczą o ostatnie dwa miejsca w playoffach. System wygląda tak: 7. z 8. gra o miejsce nr 7, a przegrany tego meczu gra potem z wygranym meczu 9. z 10. o ostatnie wolne miejsce w fazie playoff. Takie rozwiązanie wprowadzone przez Adama Sivlera miał zwiększyć intensywność meczów NBA w marcu i kwietniu, kiedy oglądalnośc spada i jest to odbierane przez większość fanów i ekspertów jako udany eksperyment.
Playoffy składają się z trzech rund: pierwsza runda, półfinały konferencji i finały konferencji. Najlepsze drużyny ze Wschodu i Zachodu spotykają się potem w wielkim finale NBA, który – jak wszystkie serie playoffów – toczy się do 4 zwycięstw.
Od 2023 roku liga wprowadziła także tzw. NBA Cup – puchar rozgrywany w trakcie sezonu zasadniczego, zakończony Final Four. Mecze tego turnieju nie liczą się do standardowych 82 spotka
Historia NBA
Co to jest NBA i skąd się wzięła? NBA powstała 6 czerwca 1946 roku jako Basketball Association of America (BAA), założona przez właścicieli hal sportowych w dużych miastach USA, którzy chcieli zapełnić je również poza sezonem hokejowym. Pierwszy mecz rozegrano 1 listopada 1946 roku pomiędzy New York Knicks a Toronto Huskies.
W 1949 roku BAA połączyła się z konkurencyjną National Basketball League (NBL), tworząc National Basketball Association – znaną dziś jako NBA. Nowo powstała liga składała się z 17 drużyn, ale w ciągu kilku lat zmniejszyła się do 8, ze względu na problemy finansowe mniejszych klubów i konieczność stabilizacji organizacyjnej. Wśród tych drużyn były takie, które istnieją do dziś – jak Boston Celtics, New York Knicks, Detroit Pistons czy Philadelphia Warriors (obecnie Golden State Warriors).
Na początku NBA borykała się z niską popularnością i ograniczoną widownią, dopiero w latach 50. i 60. zaczęła zyskiwać większą rozpoznawalność dzięki takim gwiazdom jak George Mikan, Bob Cousy czy Bill Russell. Wprowadzenie zegara 24 sekund w 1954 roku miało ogromny wpływ na tempo gry i atrakcyjność widowiska, a to rozwiązanie jest standardem do dzisiaj.
Połączenie NBA i ABA
American Basketball Association (ABA) powstała w 1967 roku jako alternatywa dla NBA i wprowadziła wiele nowatorskich rozwiązań. ABA była bardziej widowiskowa – wprowadziła kolorową piłkę, linię za trzy punkty, konkurs wsadów i pozwalała zawodnikom na bardziej indywidualny styl gry. Liga stawiała na ofensywę, dynamiczną koszykówkę i młode talenty.
Przez 9 lat rywalizacji ABA wyprodukowała wiele legend koszykówki – jak Julius Erving (Dr. J), George Gervin, Artis Gilmore czy Moses Malone. Jednak mimo innowacyjności i widowiskowości, ABA zmagała się z problemami finansowymi, słabą oglądalnością i brakiem dużych kontraktów telewizyjnych.
W 1976 roku doszło więc do fuzji – NBA przejęła cztery drużyny z ABA: San Antonio Spurs, Denver Nuggets, Indiana Pacers i New Jersey Nets (obecnie Brooklyn Nets). Wielu graczy ABA stało się gwiazdami NBA, a rzut za trzy punkty, początkowo traktowany jako eksperyment, ostatecznie na stałe wszedł do gry w NBA w 1979 roku. Połączenie lig pomogło NBA wzbogacić się o nowe talenty, innowacje, nowe drużyny i styl gry, który stał się bardziej dynamiczny. Trudno odpowiedzieć na pytanie: co to jest NBA, bez kontekstu jakim jest połączenie z ABA.
Lata 90. – złota era NBA
Lata 90. to globalny rozkwit NBA – głównie dzięki Michaelowi Jordanowi i jego Chicago Bulls, którzy zdobyli aż 6 mistrzostw (1991–1993 i 1996–1998) cały świat dowiedział się tak naprawdę co to jest NBA. Jordan stał się twarzą ligi i ikoną popkultury – był nie tylko sportowcem, ale też globalnym brandem, fenomenem na tamte czasy, promowanym przez wiele innych firm z branży sportowej i nie tylko.
Oprócz Bulls, mistrzostwa zdobywały też inne drużyny: Detroit Pistons w 1990 roku – kończąc swoją dominację z końcówki lat 80., oraz Houston Rockets w 1994 i 1995 roku – zrobili tak zwany „back-to-back” głównie dzięki świetnej grze Hakeema Olajuwona w czasie, gdy Jordan był na pierwszej emeryturze i próbował swoich sił w baseballu.
To dekada, w której NBA stała się najbardziej medialnym sportem świata. Mecze były transmitowane globalnie, a liga rozwijała się marketingowo i technologicznie. Wprowadzono nowe grafiki (do dzisiaj loga i motywy z tamtych lat są używane w koszykarskich kolekcjach lifestyleowych), lepsza jakość transmisji i powszechnie używana telewizja w kolorze, a sami gracze stali się ambasadorami amerykańskiej popkultury, reprezentując z sukcesami swój kraj na igrzyskach olimpijskich.
Obok Jordana na parkietach NBA brylowali: Scottie Pippen (jego prawa ręka w Bulls), Charles Barkley (MVP 1993), Dennis Rodman (ekscentryczny, ale genialny obrońca i zbierający), Hakeem Olajuwon (podwójny mistrz NBA z Houston Rockets), Shaquille O’Neal (dominujący center), Reggie Miller (snajper z Indiany), Gary Payton i Shawn Kemp z Seattle, oraz Karl Malone i John Stockton z Utah Jazz. NBA była wtedy symbolem koszykarskiego sukcesu, a koszykówka nawet inspirowała muzykę (hip-hop), modę i styl życia młodych ludzi na całym świecie.
Największe gwiazdy NBA
Na 75-lecie ligi NBA opublikowała listę 75 najlepszych zawodników w historii. Poza legendami z lat 90. znaleźli się tam: LeBron James, Stephen Curry, Kevin Durant, Kobe Bryant, Kevin Garnett, Russell Westbrook, Dirk Nowitzki i Tim Duncan. Nie zabrakło też ikon wcześniejszych lat, takich jak Magic Johnson, Larry Bird, Wilt Chamberlain, Bill Russell, Oscar Robertson, Jerry West czy Rick Barry. Każdy z tych graczy wniósł coś wyjątkowego – od nieprawdopodobnych momentów, historycznych statystyk, przez mistrzostwa i inne osiągnięcia, po wpływ na styl gry i kulturę, trudno powiedzieć co to jest NBA bez uznania wpływu jaki te gwiazdy miały na ligę. Nie bez powodu mówi się na NBA jako „liga gwiazd”.
Jaki jest sekret najlepszych strzelców? Nie ma żadnego sekretu! Wystarczy, że masz solidną rutynę. Dołącz do programu Meadow Basket Center już dziś i odbierz za darmo, swoją profesjonalną rutynę rzutową solo.
Obecne drużyny NBA
Dziś NBA liczy 30 zespołów (29 z USA, 1 z Kanady). Podział wygląda tak:
Konferencja Wschodnia:
- Atlantic: Boston Celtics, Brooklyn Nets, New York Knicks, Philadelphia 76ers, Toronto Raptors
- Central: Chicago Bulls, Cleveland Cavaliers, Detroit Pistons, Indiana Pacers, Milwaukee Bucks
- Southeast: Atlanta Hawks, Charlotte Hornets, Miami Heat, Orlando Magic, Washington Wizards
Konferencja Zachodnia:
- Northwest: Denver Nuggets, Minnesota Timberwolves, Oklahoma City Thunder, Portland Trail Blazers, Utah Jazz
- Pacific: Golden State Warriors, Los Angeles Clippers, Los Angeles Lakers, Phoenix Suns, Sacramento Kings
- Southwest: Dallas Mavericks, Houston Rockets, Memphis Grizzlies, New Orleans Pelicans, San Antonio Spurs
Współczesne NBA
Dziś NBA charakteryzuje się szybkim tempem ataku i historycznie dużą lisością rzutów za 3. Od 2015 trwa tzw. „rewolucja trzypunktowa”, zapoczątkowana przez Golden State Warriors na czele ze Stephenem Curry’m. Zespoły coraz częściej opierają grę na spacingu i rzutach z dystansu. Gracze są bardziej wszechstronni, potrafią rzucać, kozłować i bronić na różnych pozycjach. Same pozycje „zmniejszyły się” zawodnicy, którzy jeszcze kilka lat wcześniej grali jako niscy skrzydłowi, musieli odnaleźć się w nowych rolach jako silni skrzydłowi, a sama pozycja silnego skrzydłowego stopniowo wymierała na rzecz wszechstronnych skrzydłowych potrafiących skutecznie trafiać zza linii rzutu za 3. Z drugiej strony niektórzy fani narzekają na mniejszą fizyczność i kontakt w meczach.
Po dominacji dynastii Golden State Warriors (2015–2019, 3 mistrzostwa i 5 występów w finałach NBA) poziom sportowy ligi znacznie się wyrównał – w 5 kolejnych latach mieliśmy 5 różnych mistrzów: Lakers (2020), Bucks (2021), Warriors (2022), Nuggets (2023), Celtics (2024).
Dzisiejsze gwiazdy to m.in. LeBron James, Stephen Curry, Nikola Jokić, Luka Dončić, Giannis Antetokounmpo, Joel Embiid, Shai Gilgeous-Alexander, Ja Morant czy Anthony Edwards. Co ciekawe coraz więcej gwiazd pochodzi spoza USA. W latach 2019-2024 tytuł MVP zdobywali odpowiednio: Giannis Antetokoumpo (2019 i 2020, Grecja), Nikola Jokić (2021, 2022, 2024, Serbia) i Joel Embiid (2023, Kamerun).
Podsumowanie
Często Zadawane Pytania: Co to jest NBA?
Co oznacza skrót NBA?
NBA to skrót od National Basketball Association, czyli po polsku Narodowe Stowarzyszenie Koszykówki. To liga zawodowa zrzeszająca najlepsze drużyny koszykarskie w Ameryce Północnej i uważana za najwyższy poziom rozgrywek koszykarskich na świecie.
Ile drużyn gra w NBA?
W NBA gra obecnie 30 drużyn – 29 z USA i jedna z Kanady (Toronto Raptors). Liga jest podzielona na dwie konferencje – Wschodnią i Zachodnią, a każda z nich ma po 15 zespołów. Te konferencje dzielą się jeszcze na 3 dywizje po 5 drużyn.
Jak działa sezon NBA?
Sezon dzieli się na kilka etapów:
- Sezon zasadniczy (regular season): Każda drużyna gra 82 mecze, ale nie każdy z każdym.
- Turniej play-in: Od 2020 roku zespoły z miejsc 7–10 w każdej konferencji walczą o dwa ostatnie miejsca w playoffach.
- Playoffy: 8 najlepszych drużyn z każdej konferencji gra w serii do 4 zwycięstw – trzy rundy (ćwierćfinał, półfinał, finał konferencji).
- Finał NBA: Dwie zwycięskie drużyny z każdego z finałów konferencji awansują do finałów NBA, zwycięzca serii do 4 zwycięstw zdobywa mistrzostwo NBA.
Czym jest NBA Cup?
NBA Cup to nowy turniej wprowadzony przez komisarza ligi, Adama Silvera w 2023 roku. Mecze grupowe są częścią sezonu zasadniczego, ale drużyny rywalizują w specjalnych grupach. Najlepsze drużyna z każdej grupy oraz dwie z pozostałych drużyn z najlepszym bilansem w grupach trafiają do fazy pucharowej, a potem rozgrywane jest tak zwane „Final Four” – czyli półfinał i finału. Finał nie liczy się w liczbę meczów sezonu zasadniczego, to znaczy, że dwie drużyny w lidze zagrają przed playoffami 83 mecze. To dodatkowy sposób na rywalizację i jeszcze więcej emocji w trakcie sezonu.
Co wyróżnia dzisiejszą NBA?
W dużym skrócie co to jest NBA dla współczesnego widza:
- Rzuty za 3 punkty – praktycznie każda drużyna buduje grę wokół dystansu.
- Szybkie tempo i spacing – dużo biegania, rozciąganie gry i rotacje zawodników.
- Wszechstronność graczy – zawodnicy potrafią grać na wielu pozycjach, niezależnie od wzrostu.
- Mniej fizyczności – gra jest bardziej techniczna, ale niektórzy fani tęsknią za twardszą koszykówką z lat 90.
